Outlook 2021: terugblik op het coronajaar en vooruitkijken naar de wereld post-covid

​​We kunnen er niet omheen: covid-19 was in 2020 alomtegenwoordig. Wat was de impact op de macro-economische wereld?​

In de lente stond de economie in grote delen van de wereld stil door lockdowns. De PMI-index, die het vertrouwen aangeeft van aankoopmanagers in het aantrekken van de economie en waarbij een waarde boven 50 staat voor een verwachte economische groei, zakte in april zelfs van 55 naar 15. De eurozone werd extra hard getroffen. Maar ook in andere regio's is er sprake van een eerste en tweede golf, en in de VS zelfs van een derde golf.

Hakken de tweede golf en lockdown er even hard in als de eerste?​

Nog opvallend: de eerste lockdown trof de economie algemener. In de tweede lockdown zien we bijv. dat de dienstensector zwaar getroffen blijft, maar dat de industrie relatief weinig impact ondervindt.  

Aan het einde van het eerste kwartaal zakte de economie in elkaar. Dat zorgde, terecht, voor heel wat pessimisme. Meteen ook de reden voor ongeziene steunmaatregelen bij de overheden en centrale banken, zowel door de Europese Centrale Bank (ECB) als de Federal Reserve (FED). China ondersteunde zijn economie dan weer via massale leningen. Al deze inspanningen hebben erger voorkomen.

Een belangrijk verschil met de financiële crisis, is dat de coronacrisis een ‘event driven’ crisis is, en geen structurele crisis zoals in 2008. De klap in de lente van dit jaar was plots en zeer heftig, en mensen over de hele wereld werden op een of andere manier geraakt door de crisis. Dat had een grote invloed op de wilskracht van de gewone burger. De wil om zo snel mogelijk terug te keren naar hun oude leven zorgde er mee voor dat het herstel veel sneller en steviger was dan verwacht. 

​“De coronacrisis is een ‘event driven’ crisis: plots en zeer heftig. 

Een groot verschil met de financiële crisis van 2008.”

Aan het einde van 2020 zien we dat de meeste assetklassen op hun hoogste niveau YTD (Year To Date) staan, of toch in de buurt. ​

Europa hinkt, zoals vaker, wat achterop. Maar de inhaalbeweging is de laatste weken sterk ingezet. Niet alle Europese landen zijn even hard getroffen door de crisis, met Duitsland als primus van de klas. In tegenstelling tot landen als Spanje, waar het wegblijven van toeristen zich zeer zwaar laat voelen.

Hoewel de volatiliteit blijft dalen, is een opstoot altijd mogelijk, zoals we bijvoorbeeld zagen bij de uitbraak van de tweede golf in Europa of net voor de presidentsverkiezingen in de VS. En het blijft natuurlijk opletten voor een nieuwe opflakkering van het virus. Met de distributie van de vaccins voor de deur moeten we een derde besmettingsgolf in Europa kost wat kost vermijden. 

Het zogenoemde vierkantswortelscenario is het meest waarschijnlijk, met na de sterke daling en de uitbodeming deze zomer een verder herstel in 2021, maar niet zo sterk als dat van de laatste maanden. Hierbij zien we een redelijk zwak eerste kwartaal voor 2021, maar met nog altijd een groei t.o.v. het vierde kwartaal van 2020. Nadien verwachten we een grotere groei, met lage inflatiecijfers. De laatste weken, onder impuls van het zeer positieve vaccinnieuws, versterken dit scenario.  

​​“Het positieve vaccinnieuws versterkt het vierkantswortelscenario.”

In de eurozone is vooral het Europees herstelplan van groot belang, met name voor de hardst getroffen landen zoals Spanje en Italië. Dat herstelplan is een belangrijke troef in vergelijking met de aanpak van de financiële crisis. Er heerst nu echt een ‘whatever it takes’-gevoel om beter te doen dan na 2008.​

​In eigen land mogen we het effect van de coronacrisis op onze kmo’s niet onderschatten. De impact op hun omzetcijfers is zwaarder dan op de ganse economie. Tot nu toe vallen er weinig faillissementen te betreuren. Maar door een vertragend effect is dat een kwestie van tijd. Met de tweede golf riskeren tal van Belgische bedrijven een cashflowcrisis volgend jaar als de langdurige ondersteuning door de overheden niet wordt voortgezet. Zover zijn we gelukkig nog niet als we kijken naar de werkloosheidscijfers die alle negatieve voorspellingen voorlopig trotseren.

De lage rentevoeten zullen aanhouden. Daar zullen de ECB en de FED niet snel iets aan doen. De lage rente wordt nog verder gestimuleerd door excessief spaargedrag, zowel door bedrijven als particulieren. Dat zal zorgen voor een blijvende neerwaartse druk op de interestvoeten.

Een sterke stijging van de rente zit er niet meteen aan te komen. Eerder een lichte en graduele stijging voor de volgende 10 jaar. 

Deze event driven crisis betekent dat er structureel weinig of niets veranderd is. Het snelle herstel toont aan dat iedereen zo snel mogelijk naar het ‘oude normaal’ wil. Voor 2021 zien we dus nog een verder herstel van de economie. De algemene context zou ook positief moeten zijn voor 2022. De verkiezing van Biden zal wereldwijd heel wat onzekerheid wegnemen. Maar na een tijd lopen we het risico om terug te botsen op de structurele problemen van vóór de coronacrisis.

In 2019 was er al een afkoeling van de wereldeconomie merkbaar, aangevoerd door de handelsoorlog tussen de VS en China en structurele problemen als de versnellende vergrijzing en lagere productiviteit die wegen op de potentiële groei. In de eurozone zien we ook dat zowel particulieren als bedrijven heel veel sparen en te weinig investeren in de economie.

“De kans op een afkoeling van de economie binnen enkele jaren bestaat. Structureel is er tot nu toe niets veranderd.”

De Europese Green Deal is een opportuniteit voor bedrijven om zich te positioneren en investeringen te doen in de duurzame economie. Ik hoop dat dit een katalysator mag zijn voor de Europese economie, waarbij Europa op het wereldtoneel het voortouw neemt om tegen 2050 als eerste continent klimaatneutraal te worden. De Green Deal heeft dus het potentieel om een troef te worden op lange termijn.